شب یلدا

شب یَلدا یا شب چلّه به میان غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در ۱ دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. این جشن یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که در ۹ آذر ۱۴۰۱ به عنوان زایش مهر (ایزد ایرانی) ثبت میراث جهانی شده‌است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود 

برگزار کردن شب یلدا ریشه باستانی دارد.مردم در زمان‌های بسیار قدیم با گذشت ماه‌ها و سال‌ها فعالیت کشاورزی خود را با توجه به گردش ستارگان و خورشید تنظیم می‌کردند. بعدها آن‌ها متوجه تغییراتی در خورشید شدند، روزها خورشید زمان بیشتری روشنایی داشت که به تدریج این عقیده بر مردم ایجاد شد که روز یک نماد روشنایی و موفقیت است و شب نماد ظلمت محسوب می‌شود.

 به تدریج اقوام آریایی مانند ایران و هند دریافتند که در پاییز روزهای سال کوتاه تر است و از پائیز به بعد روزها به ندرت بلندتر و شب‌ها زمان کوتاه‌تری دارند به همین خاطر آخرین شب پائیز را تولد خورشید نام‌گذاری کردند به این معنا که از شب یلدا به بعد روشنایی جای تاریکی را می‌گیرد

رسوم ایرانی‌ها در شب یلدا

 پادشاهان زمان قدیم در تاریخ نخستین روز دی ماه تاج و تخت خود را فراموش می‌کردند و در سپیده دم به سوی دشت و صحرا حرکت می‌کردند و بر روی فرش سفیدی نشسته و نگهبان‌ها و خدمتکاران هم مثل مردم معمولی در آن شب کنار پادشاه به خوش‌گذرانی می‌پرداختند. در این شب پادشاه و خدمتکاران همه مانند هم بودند و هیچ گونه تفاوتی میان آن‌ها وجود نداشت.

در شب یلدا معمولاً میوه‌هایی مثل هندوانه، انار و همچنین شیرینی ( باسلوق ) و آجیل و میوه های پائیزی مثل خرمالو و کدو حلوایی و لبو و همچنین میوه هایی که باعث شادی و برکت می‌شود مورد مصرف قرار می‌گیرد. میوه‌های انار و هندوانه به دلیل سرخ بودن نماد سرخی خورشید را دارند. عده‌ای بر این باور هستند که مصرف هندوانه در شب یلدا باعث می‌شود که در زمستان که پیش روی آن‌هاست از بیماری‌ها و سرما در امان بمانند. از دیگر رسم‌های شب یلدا می‌توان به شعر خوانی و خواندن حافظ اشاره داشت.

در قدیم خانواده های ایرانی دور کرسی مینشستند و از گرمای کرسی در کنار هم لذت میبردند و به خوردن انار و هندوانه و آجیل و خواندن شعرهای حافظ مشغول میشدند .

سخن آخر

 شب یلدا یک سنت قدیمی و دیرینه است که در شهرهای مختلف ایران دارای قدمت چندین هزار ساله است. هر کس به نحوی این شب را برگزار می‌کند و به یک بهانه‌ای دور یکدیگر جمع می‌شوند. کلیه ایرانی‌ها در هر نقاط کشور این شب را جزو شب شادی، دور هم نشینی، مهرورزی و همچنین دوستی می‌دانند و این دورهمی باعث از بین رفتن کدورت های خانوادگی و فامیلی میشود. میتوانید با استفاده از بادکنک هندوانه و با سرو خوراکی هایی یلدایی در ظروف تم یلدا این شب را زیباتر برگزار کنید . در جشن شب چله پسرها میتوانند لباس خود را با کراوات یلدایی تزئین کنند و همچنین دخترها با استفاده از گلسر یلدایی موهای خود را تزئین کنند .