شب یلدا یا شب چلّه یکی از جشنهای ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیمکرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته میشود. شب چله از غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) آغاز میشود و تا طلوع آفتاب ۱ دی (نخستین روز زمستان) ادامه مییابد
یلدا، شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شبهاست . در گذشته ، تاریکی نماینده اهریمن بود و چون در طولانیترین شب سال، تاریکی اهریمنی بیشتر میپاید، این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا میرسید، آتش میافروختند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیطانی نابود شده و بگریزند، مردم گرد هم جمع شده و شب را با خوردن، نوشیدن، شادی و پایکوبی و گفتگو به سر میآوردند و خوانی ویژه میگستردند، هرآنچه میوه تازه فصل که نگاهداری شده بود و میوههای خشک در سفره مینهادند.

خوراکیهای شب یلدا
برای جشن گرفتن آخرین شب پائیز، سفرهای پهن میشود که به آن سفرهٔ یلدا یا چله میگویند و با گونههایی از خشکبار، انار دان شده و هندوانه تزئین میشود. انار و هندوانه از مهمترین پیشنیازهای شب یلدا هستند. همچنین خشکبار مانند برگهٔ هلو و زردآلو و آجیل شب یلدا نیز در ایران هواداران بسیاری دارد.
برای نیاکان ایرانیها که به آئین مهر دلبستگی داشتند، رنگ سرخ (نماد نور خورشید) گرامی بود. رنگ سرخ انار و هندوانه و گزینش سیب سرخ و سنجد در سفرهٔ شب یلدا چه بسا اشاره به همین موضوع داشته است
امروزه برای سهولت در پذیرایی و زیبایی ظروف جدید ، خوراکی های یلدا در ظروف تم یلدا سرو میشود و با بادکنک یلدایی و بادکنک های هندوانه و انواع ملزومات یلدا تزیین زیباتری برای شب چله میتوان انجام داد .
فال حافظ
مرسوم است که در این شب بزرگ خانواده تفألی به دیوان حافظ میزنند و اهل ذوق و شاعری، سرودههای خود را برای دیگران میخوانند. در مجموع اینها آدابی هستند که از فرهنگ باستانی مهر در میان مردم باقی مانده و هر سال با شب یلدا نو میشوند

اجداد ما این شب را تا به صبح به جشن و پایکوبی به گرد آتش ، می پرداختند ، برخوانی الوان از میوه هایی چون هندوانه، خربزه، انار،سیب، خرمالو و به می نشستند. این میوها هریک بار معنایی نمادین با خود دارد ، هندوانه که قاچ های مدور می خورد چون خورشید،یادآور گرمای تابستان و فرونشاندن عطش است.
انار صندوقچه دانه های مروارید ، سرخ که خود نماد تناسل نسل و زایش است و شب چره هایی که با شکستن آن شادی را با خود به همراه می آورد و دمی همه را از حرف زدن باز می دارد.
نکته زیبا و بیادماندنی بلندترین شب سال در این است که همه ایرانیان اعم ازفارس،ترک،کرد،لر،بلوچ و عرب،شب یلدا را شب جشن،شادی، دور هم نشینی ، مهرورزی،دوستی و صداقت می دانند.
شب یلدا در کشورهایی چون افعانستان، آذربایجان،تاجیکستان، ترکیه (مناطق آذری زبان و کرد) و پاکستان انجام می گیرد.


